Przeciwdziałanie przemocy

Czy zdarza Ci się, że ktoś bliski:

Popycha, policzkuje, bije, szarpie Ciebie?

Obrzuca obelgami, wyzwiskami?

Zmusza do robienia rzeczy, które są dla Ciebie poniżające?

Domaga się ograniczenia Twoich kontaktów z bliskimi, przyjaciółmi i znajomymi?

Kontroluje w pełni wszystkie wydatki w domu i każe prosić Cię o pieniądze?

W przypływie złości niszczy Twoją własność?

Oboje uważacie, że to Twoja wina?

Skłania Cię do kontaktów seksualnych, mimo, że nie masz na to ochoty?

Grozi, że zrobi Tobie i twoim bliskim krzywdę, zabije, zrani?

Uważa, że zasługujesz na złe traktowanie?

Uważa, że wszystkie powyższe rzeczy robi dla Twojego dobra?

Zachowuje się wobec dzieci w sposób budzący Twój sprzeciw?

Przeprasza Cię, rozpieszcza prezentami po tym jak Cię skrzywdził, pobił?

Jeśli choć na jedno pytanie padła odpowiedź twierdząca, istnieje duże prawdopodobieństwo, że doznajesz przemocy ze strony bliskiej Ci osoby!

Pamiętaj, że NIGDY nie jest to Twoja wina jak sprawca przemocy zachowuje się wobec Ciebie i Twoich bliskich. Sprawca nie ma prawa tak Cię traktować!

POSZUKAJ POMOCY W LOKALNYCH INSTYTUCJACH

W Powiecie Sanockim istnieje szereg instytucji udzielających pomocy osobom poszkodowanym w wyniku przemocy. W pierwszej kolejności jest to: Policja, Sąd Rejonowy, Punkt Interwencji Kryzysowej działający na terenie Miasta Sanoka, Zespoły Interdyscyplinarne działające przy ośrodkach pomocy społecznej, Miejskie i Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, służba zdrowia udzielająca ofiarom przemocy pomocy medycznej, a także szkoły jako instytucje rozpoznające symptomy dziecka krzywdzonego, prowadzące działania edukacyjne i profilaktyczne.

Najliczniejszą sieć instytucji wspierającym osoby doświadczające przemocy stanowią ośrodki pomocy społecznej, których w Powiecie Sanockim jest osiem. Zgodnie z obowiązującą ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie gminy powołują Zespół Interdyscyplinarny, w którego skład, wchodzą przygotowani do skutecznego zajmowania się problematyką przemocy specjaliści. Zadaniem Zespołu jest kompleksowe zajmowanie się rodzinami oraz monitorowanie sytuacji w rodzinach, w których dochodzi do przemocy, a w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa, poinformowanie o tym odpowiednich służb. Zespół Interdyscyplinarny zajmuje się również zbieraniem i przekazywaniem informacji na temat skali zjawiska przemocy w rodzinie, jak również gromadzeniem informacji na temat miejsc, osób i możliwości udzielania pomocy w środowisku lokalnym oraz inicjowanie tworzenia nowych miejsc pomocy dla osób krzywdzonych.

Dane kontaktowe instytucji udzielających pomocy znajdziesz tutaj

W wielu przypadkach stosowanie przemocy związane jest z nietrzeźwością sprawców. W sytuacji, kiedy sprawca przemocy jest osobą nadużywającą alkoholu wniosek kierowany jest do Miejskich lub Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

MASZ PRAWO DO PROFESJONALNEJ, BEZPŁATNEJ POMOCY!

Czym jest przemoc?

Przemoc w rodzinie – to jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, które narusza prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy molarne u osób dotkniętych przemocą. Do przemocy domowej może dojść w każdej rodzinie, niezależnie od jej statusu społecznego i materialnego czy też poziomu wykształcenia członków rodziny.

Cechy przemocy:

Jest intencjonalna – przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary.

Siły są nierównomierne – w relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza a sprawca silniejszy.

Narusza prawa i dobra osobiste – sprawca wykorzystując przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.

Powoduje cierpienie – sprawca naraża zdrowie i życie ofiary. Doświadczanie cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony.

Rodzaje przemocy:

Przemoc fizyczna – to celowe użycie siły, którego rezultatem jest uszkodzenie ciała, zadawanie bólu lub groźby uszkodzenia ciała. Skutkiem przemocy fizycznej mogą być obrażenia fizyczne m.in.: załamania, siniaki, poparzenia.

Przemoc psychiczna – zastraszanie, szydzenie, przekleństwa, wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnych poglądów, stała krytyka, izolacja społeczna poprzez kontrolowanie i zabranianie kontaktów z innymi, wymuszanie posłuszeństwa, wyzywanie, poniżanie i upokarzanie, zawstydzanie, grożenie, itp.

Przemoc seksualna – to wymuszanie zachowań o charakterze seksualnym, zmuszanie do oglądania filmów pornograficznych, wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, itp. Przemoc ta może być jednorazowym incydentem lub powtarzać się przez dłuższy czas.

Przemoc ekonomiczna – odbieranie zarobionych pieniędzy, niezaspokojenie potrzeb materialnych, niedostarczanie środków finansowych na utrzymanie, uniemożliwienie podjęcia pracy, itp.

Przemoc dotycząca zaniedbania – narażanie na utratę życia lub zdrowia, pozostawianie bez opieki osoby, która z powodu choroby, niepełnosprawności bądź wieku nie może samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb, itp.

Mity na temat przemocy:

Przemoc to prywatna sprawa rodziny, nikt nie powinien wtrącać się w jej sprawy. NIEPRAWDA - Przemoc w rodzinie jest przestępstwem. Każdy ma prawo zapobiec przestępstwu.

Przemoc występuje tylko wtedy, kiedy widać ślady pobicia. NIEPRAWDA - Nie trzeba mieć siniaków i złamań, aby być ofiarą przemocy domowej. Poniżanie i obelgi bolą tak samo jak bicie.

Ofiara przemocy jest sama sobie winna, widocznie zasłużyła sobie na to, sama prowokuje zachowania przemocowe, lubi być bita, poniżana. NIEPRAWDA - Nikt nie ma prawa bić i poniżać kogokolwiek bez względu na to, co zrobił.

Nie można zmienić swojego przeznaczenia – kto doświadczał przemocy od dziecka, zawsze będzie jej doznawał. NIEPRAWDA - Nawet po latach osoba doznająca przemocy może przerwać przemoc. Nigdy nie jest za późno, aby powiedzieć NIE.

Przemoc występuje tylko w środowiskach patologicznych. NIEPRAWDA - Przemoc domowa zdarza się we wszystkich grupach społecznych niezależnie od poziomu wykształcenia i sytuacji ekonomicznej.

Alkoholizm jest przyczyną przemocy. NIEPRAWDA - Uzależnienie od alkoholu nie zwalnia od odpowiedzialności za czyny. Należy karać sprawcę przemocy i leczyć jego chorobę.

Czym jest przemoc wobec dzieci?

Przemoc wobec dzieci – to stosowanie kar cielesnych, zadawanie cierpień psychicznych i inne formy poniżania dziecka. Sprawcami przemocy wobec dzieci często są bliskie mu osoby, także rodzice. Przemoc wobec dzieci nie jest powiązana z statusem społecznym, czy materialnym rodziny, może zdarzyć się w każdym środowisku.

Jak rozpoznać objawy przemocy?

Umiejętność rozpoznawania symptomów przemocy wobec dzieci jest konieczna, by móc ochronić dzieci przed krzywdzeniem i zaniedbaniem. Występowanie pojedynczego objawu nie jest dowodem na to, że dziecko doświadcza krzywdzenia. Jeśli jednak symptom powtarza się, bądź kilka objawów występuje jednocześnie, możliwe jest, że mamy do czynienia z przemocą wobec dzieci. Podejrzenia, że dziecko doświadcza przemocy jest szczególnie uzasadnione, gdy objawami u dziecka współwystępują określone zachowania rodziców lub opiekunów.

Na co zwrócić uwagę? Przemoc fizyczna

Dziecko:

• ma widoczne obrażenia ciała (poparzenia, ugryzienia, siniaki, złamania kości), których pochodzenie trudno jest wyjaśnić, podawane przez dziecko wyjaśnienia dotyczące pochodzenia ran i siniaków wydają się nieprawdopodobne,
• boi się rodzica lub opiekuna,
• wzdryga się, kiedy podchodzi do niego osoba dorosła.

Rodzic lub opiekun:

• podaje sprzeczne lub nieprzekonujące wyjaśnienia, co do obrażeń występujących u dziecka, bądź w ogóle odmawia wyjaśnień,
• mówi o dziecku w negatywny sposób, na przykład używając określeń takich jak „idiota”, „głupi”, „gówniarz”,
• poddaje dziecko surowej fizycznej dyscyplinie,
• nadużywa alkoholu lub narkotyków.

Na co zwrócić uwagę? Przemoc dotycząca zaniedbania

Dziecko:

•     często jest nieobecne w szkole lub przedszkolu,
•     kradnie jedzenie, zabiera pieniądze kolegom, żebrze,
•     nie otrzymuje potrzebnej mu opieki medycznej, szczepień, okularów,
•     jest często brudne, nieprzyjemnie pachnie,
•     często jest ubrane nieodpowiednio do pogody,
•     nadużywa alkoholu lub narkotyków,
•     popełnia czyny niezgodnie z prawem, takie jak akty wandalizmu czy kradzieże,

Rodzic lub opiekun:

• nie interesuje się losem dziecka,
• jest apatyczny lub pogrążony w depresji,
• nadużywa alkoholu lub narkotyków.

Na co zwrócić uwagę? Przemoc emocjonalna

Dziecko:

• zachowuje się w sposób nieadekwatny do wieku (w sposób zbyt dorosły bądź zbyt infantylny),
• wykazuje zaburzenia jedzenia (nie dojada, nadmiernie się objada, wymiotuje),
•  jest opóźnione w rozwoju fizycznym bądź emocjonalnym,
• moczy się bądź zanieczyszcza kałem,
• samookalecza się,
• ma problemy ze snem, występują u dziecka nocne koszmary, boi się chodzić sam spać.

Rodzic lub opiekun:

• ciągle obwinia, poniża i strofuje dziecko,
• nie interesuje się problemami dziecka,
• faworyzuje jedno z rodzeństwa,
• w oczekiwaniach i wymaganiach wobec dziecka nie bierze pod uwagę jego możliwości,
• nadużywa alkoholu lub narkotyków.

Na co zwrócić uwagę? Przemoc seksualna

Dziecko:

• przejawia dziwne bądź niezwykłe dla swojego wieku zachowania seksualne (np. jest nadmiernie rozbudzone, dużo mówi o seksie),
• jest wycofane, depresyjne, infantylnie się zachowuje, ma trudności w relacjach z rówieśnikami,
• odmawia przebierania się w towarzystwie innych (np. przed zajęciami sportowymi),
• nadużywa alkoholu lub narkotyków,
• pogorszyło się w nauce,
• ma trudności z chodzeniem lub siadaniem; doświadcza bólu intymnych części ciała,
• jest w ciąży lub jest chore wewnętrznie,
• ucieka z domu,
• chwali się nagłymi przypływem gotówki lub prezentów.

Rodzic lub opiekun:

• przekracza dopuszczalne granice w kontakcie fizycznym z dzieckiem (np. podczas zabawy),
• nadużywa alkoholu lub narkotyków,
• nie utrzymuje relacji z osobami spoza rodziny,
• przejawia nadopiekuńczość w stosunku do dziecka, ogranicza jego kontakty z rówieśnikami.

Wymienione zachowania rodzica lub opiekuna wzbudzają podejrzenia wykorzystania seksualnego, jeśli pojawiają się razem z symptomami występującymi u dziecka.

Wszystkie rodzaje krzywdzenia mogą być niszczące dla dziecka. Zdarza się, emocjonalnie konsekwencje przemocy są dla dziecka trudniejsze i bardziej bolesne niż fizyczne!

Co możesz zrobić, kiedy doświadczasz przemocy?

• Porozmawiaj z kimś, komu ufasz - przełam milczenie. Zwróć się o pomoc do przyjaciół, rodziny, sąsiadów. Nie wstydź się. Za przemoc odpowiedzialny jest ten, kto Cię krzywdzi, a nie Ty.
• Nie usprawiedliwiaj przemocy – nikt nie ma prawa Cię bić ani krzywdzić w jakikolwiek sposób! Za przemoc zawsze odpowiedzialna jest osoba, która ją stosuje, a nie Ty.
• Wzywaj policję (tel. 997 lub 112) w każdej sytuacji zagrożenia. Za każdym razem domagaj się wypełnienia „Niebieskiej Karty”. Policja ma obowiązek zareagować na Twoje wezwanie i zapewnić Ci bezpieczeństwo. Zbieraj dowody.
• Szukaj pomocy u specjalistów – ustal, gdzie w Twojej okolicy znajduje się: powiatowe centrum pomocy rodzinie, ośrodek pomocy społecznej, punkt informacyjno-konsultacyjny, komisja rozwiązywania problemów alkoholowych, specjalistyczny ośrodek dla ofiar przemocy, poradnia leczenia uzależnień czy ośrodek interwencji kryzysowej. Kiedy uzyskasz wsparcie, pomoc i informacje – poczujesz się pewniej.
• Zdobywaj wiedzę prawną – przemoc w rodzinie jest przestępstwem ściganym z urzędu. Nie zniechęcaj się, prawo jest po to, aby Cię chronić.
• Pamiętaj przede wszystkim o bezpieczeństwie swoim i swoich dzieci!
• Może się zdarzyć, że z powodu przemocy trzeba będzie ratować się ucieczką. Pamiętaj wtedy, żeby zabrać ze sobą ważne dokumenty i rzeczy, które mogą być Ci pomocne w późniejszym czasie.

Weź ze sobą:

•     dowód osobisty, prawo jazdy, paszport i inne ważne dokumenty,
•     potwierdzenie ubezpieczenia,
•     telefon komórkowy, w którym masz najważniejsze numery telefonów,
•     pieniądze, karty płatnicze,
•     klucze do mieszkania,
•     kluczyki do samochodu,
•     ubrania i inne rzeczy niezbędne dla Ciebie i Twoich dzieci.

Warto przygotować wszystkie rzeczy w jednym miejscu, gdyby trzeba było w pospiechu opuszczać mieszkanie. Porozmawiaj wcześniej z dziećmi, uprzedź je, że w sytuacji zagrożenia być może trzeba będzie uciekać z domu. Poszukaj bezpiecznego schronienia – zorientuj się gdzie w okolicy znajduje się specjalistyczny ośrodek dla ofiar przemocy w rodzinie lub inna placówka świadcząca pomoc osobom doświadczającym przemocy, która może Cię przyjąć w sytuacji kryzysowej.

Zapamiętaj!
Przemoc raz zastosowana powtarza się. Dzieci wychowywane w środowisku pełnym napięć, konfliktów i agresji albo odtwarzają te zachowania albo przyjmują role ofiary i stają się podatne na urazy w przyszłości.